Ds. A. Schot

ABC van het geloof

De naam ‘ABC des geloofs’ klinkt ons bekend in de oren. Het is de titel van een prachtig werk van dr. A. Comrie over de werkzaamheden van het zaligmakend geloof. Deze naam is ook gekozen voor een website, waarop dogmatische kernbegrippen voor jongeren worden uitgelegd. Vorige maand verscheen in het RD een artikel, van de hand van Reinald Molenaar, over deze nieuwe ontwikkeling. De initiatiefnemers van het ‘ABC van het geloof’ proberen via een crowdfundingsactie te bereiken dat het aantal kernwoorden op de site aangevuld kan worden. Blijkens dit artikel wordt ook in één van onze gemeenten naast Hellenbroek van dit ‘ABC’ gebruikgemaakt.

Als voorzitter van de commissie Catechese voel ik me geroepen om enkele kanttekeningen te maken bij deze ontwikkeling. De vorm komt tegemoet aan een eigentijdse wijze van het bereiken van de jeugd. De site ziet er ‘gelikt’ uit. Behalve illustraties en tekst, wordt ook van videofragmenten gebruik gemaakt om de Bijbelse kernbegrippen uit te leggen.

In dit artikel wil ik geenszins de noodzaak betwisten van het uitleggen van de Bijbelse kernbegrippen. Daar zijn we het hartelijk over eens. Onze jongeren weten de Bijbelse begrippen vaak niet meer te vullen En hun Bijbelse woordenschat gaat helaas achteruit. Het is een feit dat Bijbelse kernbegrippen voor jongeren soms lege termen zijn. Ik ben ook niet van opvatting dat het gemakkelijk zou zijn om kernbegrippen uit te leggen. Dit is ervaren door onze predikanten, die meegewerkt hebben aan de uitgave ‘Bij de Bron’. Zeker als men rekening wil houden met de beperkingen van autisme is het overbrengen van de geloofsleer geen eenvoudige zaak. Deze predikanten hebben met hun eigen beperkingen geworsteld! Dit artikel is dan ook niet geschreven uit de geest van: ‘de beste stuurlui staan aan wal’.

Waar ik wel de vinger bij wil leggen, is dat de invulling van kernbegrippen vraagt om uiterste zorgvuldigheid. In deze tijd ervaar ik meermalen dat mensen dezelfde woorden gebruiken, maar deze geheel anders vullen. Beter zou zijn om dan maar niet dezelfde begrippen te gebruiken. Stel eens voor dat we bij de apotheek dezelfde etiketten blijven gebruiken, maar een andere inhoud in de verpakking doen. Dat is levensgevaarlijk. Een verkenning van de bovenstaande site stelt mij eerlijk gezegd niet gerust. Ik wil dit illustreren met enkele voorbeelden.

Bijvoorbeeld, het kernbegrip ‘geloof’. Ik citeer: ‘En het is tegelijkertijd ook een ‘zeker weten’: met je verstand weten dat Gods Woord de waarheid is. Dat is het geloof wat de Heilige Geest in je hart werkt. Je gelooft God op Zijn Woord, je geeft je over aan de Heere Jezus. Dat doe je omdat je gelooft dat Hij alleen zalig kan maken van alle zonden’. Ik mis de onderscheiding tussen historisch geloof en zaligmakend geloof! Dat vind ik ernstig.

Het begrip bekering wordt als volgt gedefinieerd: ‘Bekeren is je afkeren van de zonde en je toekeren naar Jezus Christus’. Het woord bekering betekent inderdaad ‘zich omkeren’. Maar er zijn twee woorden voor bekering in het Nieuwe Testament. Bekering betekent ook ‘berouw hebben’. Dat aspect mis ik node! Bovendien gaat het in de bekering echt niet om een zich toekeren naar de Heere Jezus alleen, maar om een omkeer naar God. Gelukkig wordt er in de uitwerking wel iets meer gezegd, maar zo’n definitie doet absoluut geen recht aan de zaak.

Een ander voorbeeld is het stukje over genade. Hierover worden mooie dingen gezegd. Maar waarom ontbreekt in het hele leesstuk over genade het woordje ‘schuld’? Als er één woord bij genade hoort, dan is dat toch het woord schuld? Naar mijn bescheiden mening wordt de kern van het begrip genade in de gehele uitwerking gemist. En dan hebben we het nota bene over een kernbegrip!

Tenslotte het kernbegrip ‘de doop’. ‘De doop is ook een teken. Een teken van God waarin Hij laat zien wat Hij belooft: vergeving van je zonden.’ Wezen en bediening worden verdoezeld. Nergens valt, zoals Calvijn wel gedurig doet, het woord verkiezing. Uit deze uitleg blijkt dat men de doop als een persoonlijke belofte ziet, die bekering en geloof vraagt. Achter zo’n uitleg gaat een verbondsopvatting schuil, die wij onze catechisanten niet willen meegeven.

Zo zijn er nog meer belangrijke aantekeningen te maken bij hetgeen hier op internet wordt aangereikt. Ik heb het dan nog niet gehad over het feit dat men met een schuifbalkje kan switchen tussen Statenvertaling en Herziene Vertaling. Kortom, dit is niet het materiaal dat wij zien als gebruiksmateriaal naast onze methode. Bij de uitleg van kernbegrippen komt het echt aan op de punt en de komma. Je kunt de etiketten van geloof, bekering, genade, doop e.d. niet zomaar plakken.

Ds. A. Schot (voorzitter commissie Catechese), 2017